Qıl Batması (Pilonidal sinus) nədir? əlamətləri hansılardır?

Qıl batması(pilonidal sinus) xəstəliyi tibbi ədəbiyyatda Pilonidal Sinus olaraq təyin olunur. 1833-cü ildə Herbert Mayo tərəfindən təyin olunan latın saç və yuva sözlərinin birləşməsindən yaranan Pilonidal Sinus çox yaygın bir rektal xəstəlikdir. 80-ci illərdə anadangəlmə bir xəstəlik olduğu düşünülməsi araşdırmalarla dəyişmiş və qazanılmış qarın xəstəliyi olduğu ortaya çıxmışdır. xəstəliyi tibbi ədəbiyyatda Pilonidal Sinus olaraq təyin olunur. 1833-cü ildə Herbert Mayo tərəfindən təyin olunan latın saç və yuva sözlərinin birləşməsindən yaranan Pilonidal Sinus çox yaygın bir rektal xəstəlikdir. 80-ci illərdə anadangəlmə bir xəstəlik olduğu düşünülməsi araşdırmalarla dəyişmiş və qazanılmış anal xəstəliyi olduğu ortaya çıxmışdır.

Buna qıl dönməsi kimi istinad edilsə də, xəstəliyi dəqiq ifadə edən termin saç yuvasıdır. Çünki pilonidal sinus xəstəliyi qıl kökləri ilə deyil, bədənin xarici səthindən dərinin altına çökən qıl(tük) əlaqədardır.

Ümumiyyətlə gənc əhalidə müşahidə olunan bu anal xəstəliyi kişilərdə daha çox rast gəlinsə də, qadınlarda da baş verə bilər.

Qıl batması bədənin saç sıxlığının çox olduğu bölgələrdən, məsələn, arxa və ya bel bölgəsindən tökülən koksiks bölgəsində tüklərin yığılması nəticəsində meydana gəlir. O, intergluteal sulcus adlanan bu nahiyədəki dəri toxumasını deşərək dərinin altına yerləşərək burada saç kisəsinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bədənin immun sistemi zamanla kistik bir quruluş meydana gətirərək dərinin altındakı bu tük kisəsinə reaksiya verir.

Xaricdən dərinin altına çökən tük hissəcikləri immunitet sistemi tərəfindən yad cisim kimi qəbul edilir. Xaricdən gələn bu yad cisimlərin bədəndə irəliləməsinin qarşısını almaq üçün özünü qorumaq üçün bu tük hissəciklərini bir kapsulun içinə alır. tük kisəsi adlanan bu iltihablı kapsul sayəsində tüklər bir yerdə saxlanılır. Beləliklə, onun dəri altında irəliləməsinin qarşısını almağa çalışılır.

Eyni zamanda, yad cisimlərin parçalanaraq məhv edilməsi üçün nahiyədə maye yığılması baş verir. Abses və ya iltihab olaraq bilinən bu maye zaman zaman tükün giriş dəliklərindən sızaraq insanın paltarında axıntı buraxa bilər. Bəzi hallarda heç bir axıntı olmadan nahiyədə sərtlik və şişkinlik kimi əlamətlər verir. Abses baş verməsə belə, bütün hallarda içləşən tükler müalicə edilməlidir. Müalicə edilmədikdə, xəstəliyin öz-özünə keçməsi mümkün deyil. Ən qısa zamanda mütəxəssis proktoloq həkim müayinə olunmalı və şəxsə ən uyğun müalicə üsuluna başlanılmalıdır.

Qıl batmasının(Pilonidal sinus) əmələ gəlməsində bölgədəki tük sıxlığının təsiri böyükdür. Eyni zamanda, intergluteal sulcus (koksiks) nahiyəsində həssas dəri quruluşu xəstəliyin səbəbləri arasındadır. Ümumilikdə qıl batmasının(Pilonidal sinus) səbəbləri haqqında danışmaq üçün:

Arxa və koksiks bölgəsində tüklərin sıxlığı və ya arxa nahiyədən həddindən artıq miqdarda saç tökülməsi

İntergluteal sulkus bölgəsində(iki omba arasındakı boş sahə), dərinin səthinin asanlıqla qıcıqlanması

Qıl batmasının(Pilonidal sinus) nahiyəsindəki dərinin səthinin nəmliyi,

Koksiks bölgəsində çatlar və ya çapıqların olması,

yerli travma

Koksiks və arxa nahiyəsinin gigiyenasına diqqət yetirməmək,

Genetik meyl,

Piylənmə kimi çəki problemləri,

oturaq həyat sürmək

uzun müddət oturmaq və ya

Həddindən artıq tərləmə problemi.

Pilonidal sinus narahatlığı ümumiyyətlə koksiks (koksiks) bölgəsində və ətrafında inkişaf edir. Nadir də olsa, qoltuqaltı, qasıq nahiyəsi, üz, boyun və ya qarın nahiyəsi kimi tük yığınlarının olduğu yerlərdə də görülə bilər. İnsan üçün hər mənada çox narahat olan bu anal xəstəliyinin erkən müalicəsi xəstə üçün ən yaxşısıdır. Çünki infeksiyaya səbəb olan saç kəsicilərin gələcəkdə daha şiddətli ağrılara səbəb olduğu məlumdur. Bu gün xəstələr xüsusi bir sahə olduğu üçün haqqında danışmaqda tərəddüd edir və bu səbəbdən həkimə müraciət etməyi təxirə salırlar. Halbuki bu, çox yanlış münasibətdir. Bu xəstəliyin müalicəsi nə qədər gecikirsə, infeksiya bir o qədər çoxalır. İnfeksiya səbəbiylə yüksək hərarət, ürəkbulanma, yorğunluq kimi müxtəlif şikayətlər meydana gəlir ki, bu da yalnız koksiks bölgəsini deyil, bütün bədəni təsir edir.

Qıl batması(pilonidal sinus) anal xəstəliklərindən biridir. Dəqiq bir yaş aralığı verilməsə də, ümumiyyətlə yeniyetmələr arasında daha çox rast gəlinir. Ölkəmizdə 15-25 yaş arası fərdlərdə çox rast gəlinir. Daim hərəkətdə olan, hormonlar səbəbiylə daha çox tərləyən, koksiks qıcıqlanmaya daha meyilli olan insanlar həyatlarının bir dönəmində bu xəstəliklə qarşılaşa bilərlər.

Tük sıxlığından asılı olaraq kişilərdə qadınlara nisbətən daha çox rast gəlinir. Qadınlarda tükün sərt quruluşu və sıx tükün olması qıl batması(pilonidal sinus) üçün risk faktorlarındandır. Əsgərlik zamanı və ya xidmətdən sonra kişilərdə daha çox rast gəlinir. Uzun müddət müalicə olunmaq məcburiyyətində qalan və ya tətillər səbəbiylə davamlı olaraq uzanmış vəziyyətdə dincələn xəstələrdə də tüklər batır. Tüklərin tək istiqamətli hərəkəti ilə intergluteal sulkus bölgəsinə yerləşən saç ucunun uzun müddət oturduqdan və ya yatdıqdan sonra təzyiq səbəbiylə irəliləməsinə səbəb olur.

Piylənmə kimi çəki problemləri yaşamaq da qıl batması(pilonidal sinus) tetikler. Artıq çəki nəticəsində görülən həddindən artıq tərləmə, tüklerin irəliləməsini asanlaşdıraraq nahiyədə qıcıqlanmaya səbəb olaraq dərinin altına daha asan yerləşməyə səbəb olur.

“Bundan əlavə, pilonidal sinus xəstəliyi sərt tük quruluşu və yüksək tük sıxlığı olan insanlarda görülə bilər.”

Qıl batması(pilonidal sinus)tez-tez kıl dönməsı adlanan başqa bir xəstəliklə qarışdırılır. İki xəstəlik bir-birindən çox fərqlidir. Hər ikisi dəri altında baş verir və tüklərlə əlaqəlidir. Halbuki bu oxşarlıqdan başqa qıl batması(pilonidal sinus)və qıl dönməsı tamamilə fərqli xəstəliklərdir. Qıl dönməsı dəri xəstəliyi olduğu halda, Qıl batması(pilonidal sinus) arxa xəstəliyidir.

Qıl dönməsi səbəbi təmizlik səbəbiylə təraş və ya ağda istifadə edilməsidir. Bu prosedurlardan sonra dərinin altında kökləri olan və bu bölgədə dəri səthinə çata bilməyən tük strukturları dərinin altında böyüməyə başlayır. Böyümüş kimi təsvir edilən bu tüklər dərinin altında ilişib qaldıqları üçün tərs istiqamətdədir və gələcəkdə narahatlıq yaradır

Qıl batması, yəni Pilonidal Sinus pozğunluğu, bədənin müxtəlif yerlərindən tökülən və koksiksdə toplanan və dəriyə daxil olan saç quruluşlarından qaynaqlanır. Dəri toxumasına xaricdən nüfuz edən və dərinin altına yerləşən tüklərin kistik quruluşunun əmələ gəlməsi nəticəsində görünür.

“Uzun müddət oturaq vəziyyətdə işləyən biznes xətləri (stol işləri, uzun məsafəli sürücü və s.),”

Anal nahiyəsinin və koksiksin təmizlənməsini pozmaq,

Bu nahiyələr qeyri-gigiyenikdir, buna fikir vermirlər,

həddindən artıq tərləmə

artıq çəki problemləri, piylənmə,

Müntəzəm və tez-tez duş qəbul etməmək

Digər səbəblərdən koksiks nahiyəsində yara,

“ailə meyli.”

Bu risk faktorlarına diqqət yetirilməsi xəstəliklərin qarşısının alınması baxımından da vacibdir.

Qıl batmasında(pilonidal sinus)residiv yoxdur. İnsanın təkrarlanma olaraq qəbul etdiyi vəziyyət əslində bölgədə yepyeni bir pilonidal sinusun meydana gəlməsidir. Xarici amillərlə deyil, xarici faktorlarla müşahidə olunan bu xəstəlikdə residiv müşahidə olunmur. Yalnız yeni sinus formalaşması müşahidə olunur. Ona görə də müalicədən sonra insan yuxarıda qeyd olunan risk faktorlarına diqqət yetirməyə davam etməlidir. Bu səbəblə, kürək, quyruq sümüyü və varsa bel nahiyəsində sıx tük quruluşunu azaltmaq və qıl batması yeni əmələ gəlmənin qarşısını almaq üçün müalicəsi olan qıl batması xəstələrə lazer epilyasiyası tövsiyə edilir. Həmçinin insanların nahiyənin gigiyenasına diqqət yetirmələri, tez-tez duş qəbul etmələri tövsiyə olunur. Koksik sümüyü qıcıqlandıracaq vəziyyətlərdən (dar paltar geyinmək, nahiyənin tərləməsinə mane olmamaq, dik oturmamaq, yanlış oturma vəziyyətində uzun müddət dayanmaq və nahiyədə sürtünmə səbəbindən qıcıqlanmaya yol vermək) qaçınmaq da qıl batması qarşısını almaqda mühüm amillərdəndir.

Qıl batması üçün müxtəlif müalicə yanaşmaları var. Həm xəstəliyin ölçüləri, həm də insanın hansı üsula üstünlük verməsi bu yanaşmaların istifadəsində təsirli olur. İlkin mərhələdə narahatlıq üçün bəzi həkimlər profilaktik yanaşmaya daxil olan və nahiyə infeksiyanı qurutmaq məqsədi daşıyan antibiotiklərlə müalicə edirlər. Əvvəla, bu müalicə üsulu absesi aradan qaldırmaq üçün tətbiq edilən uzunmüddətli bir üsuldur. Və yalnız absesi sağaltmaq üçün nəzərdə tutulub. Bu müalicə üsulu ilə içindəki tük kisəsi çıxarıla bilməz. Və antibiotiklərin uzun müddət istifadəsi insana mənfi təsir göstərir.

Başqa bir üsul olaraq, əməliyyatın klassik cərrahi üsulu ilə qarşılaşırıq. Bölgədəki sağlam toxumalara çox zərər verən bir üsuldur. Bu üsulda batmış tükləri olan toxuma parçasını çıxarmaq üçün geniş nahiyəyə kəsik tətbiq edilir və kəsilmiş dərialtı toxumalar (adətən sağlam toxumalar da daxil olmaqla) çıxarılır. Daha sonra kəsilərək çıxarılan dəri parçası yenidən eyni yerə qoyulur və bu dəfə tikişlər vurulur. Bu üsul bölgədə çoxlu dağıntılara səbəb olur. Bu vəziyyətdə xəstə cərrahi yaralar və uzun bir sağalma dövrü səbəbiylə şiddətli ağrı ilə qarşılaşır. Təbii ki, bu ağrılı prosedur zamanı insanın şüuru aydın olmur, ümumi anesteziya tətbiq olunur. Buna görə də, prosedurdan sonra xəstəxanaya yerləşdirmə məcburidir.

Həm müalicə prosesi, həm də müalicədən sonrakı açıq yaralar səbəbindən (infeksiya riski yüksək olduğu üçün) insanın sağalma müddəti çox uzun çəkir.

Klassik cərrahi üsulda görülən ağırlaşmalara görə bu gün əməliyyatsız müalicə üsullarına daha çox üstünlük verilir. Mərkəzimizdə də tətbiq etdiyimiz qıl batması əməliyyatsız müalicələrində böyük kəsiklər və tikişlər yoxdur. Batan tüklər nahiyəsindəki giriş və çıxış sinus dəliklərindən abses və tük follikulunun çıxarılmasına əsaslanır. Qeyri-cərrahi batmış saçların müalicəsində əsas prinsip sağlam toxumaya müdaxilə etmədən tük kəsicisini çıxarmaqdır. Bu sayədə insanlar üçün normal əməliyyatdan çox daha sərfəlidir. Kiçik bir əməliyyat hesab edə biləcəyimiz bu üsulda lokal anesteziya ilə aparılır. Bu şəkildə narkozun ağırlaşmaları müşahidə olunmur. Çətin bir cərrahi əməliyyat yerinə qısa müddətdə həyata keçirilən bu üsulla əməliyyatdan sonra insanın oturma və ya uzanma problemi yaşanmır